De Zevenentwintig bereiken een akkoord over een begroting en een herstelmechanisme dat afgestemd is op de Europese uitdagingen

Sinds vrijdag onderhandelen de staatshoofden en regeringsleiders in Brussel over het toekomstige meerjarig financieel kader 2021-2027 en over het herstelplan Next Generation EU, dat tot doel heeft alle Europese landen te ondersteunen na de Covidcrisis. In de nacht van maandag op dinsdag werd binnen de Europese Raad een akkoord bereikt. De Belgische premier Sophie Wilmès nam deel aan de gesprekken. Zij verklaart: "De duur van deze top is even uitzonderlijk als het akkoord dat daarnet is bereikt, namelijk een globaal programma van meer dan 1,800 miljard euro dat zowel een begroting van 1,074 miljard euro omvat - ondanks het vertrek van een nettobijdrager, het Verenigd Koninkrijk - als een herstelplan van 750 miljard euro. Nooit eerder in haar geschiedenis heeft de Europese Unie beslist om zo ambitieus te investeren in de toekomst. De verwachtingen waren hooggespannen, met bijna 500 miljoen burgers die hun ogen op Brussel hadden gericht. We sturen hen nu een sterk signaal.”

Voor België waren er voornamelijk vijf aandachtspunten:

• Er zal een Brexit Adjustment Fund van 5 miljard euro worden opgericht om de landen en sectoren te helpen die het hardst worden getroffen door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. "We weten dat België zwaar getroffen zal worden door Brexit. Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke handelspartner. Dit fonds vormt dus een zeer waardevolle zuurstofbel voor onze economie. »

• België zal in het kader van het cohesiebeleid 2,399 miljard euro ontvangen; dat is voor de transitieregio’s 200 miljoen meer dan het voorstel dat vrijdag op tafel lag. "Cohesiebeleid is cruciaal voor onze gewesten. Het is één van onze grootste prioriteiten en dus een belangrijk actiepunt. Uiteindelijk hebben we deze steun vrijwel kunnen stabiliseren op het huidige niveau. »

• Wat het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) betreft, betreurt België dat het totale volume van de enveloppe is afgenomen. "Daardoor verliest iedereen. Toch hebben we, gezien ons land onevenredig zwaar wordt getroffen, gevochten om ons verlies te beperken. Hierdoor konden we 100 miljoen euro terugverdienen ten opzichte van het voorstel van vrijdag.”

• Ten slotte is het innen van de douanerechten sinds het begin van de begrotingsonderhandelingen altijd één van de stokpaardjes van België geweest. Tijdens de besprekingen in februari was hun aandeel teruggebracht tot 12,5% in plaats van 20%. Uiteindelijk zullen ze worden verhoogd tot 25%. "We mogen niet vergeten dat we het in 2018 nog over 10% hadden! Het is dus een mooie overwinning die de totale impact van het financiële kader en het herstelplan op onze begroting aanzienlijk zal verminderen. »

De ambities van Europa voor de komende jaren zullen namelijk resulteren in een geraamde extra budgettaire impact van 1,16 miljard per jaar, met een BNI-bijdrage die met een miljard stijgt. In de eerste cijfers die werden verspreid, was dat ongeveer 1,7 miljard euro. Aan de andere kant worden de opbrengsten voor de belangrijkste programma's geschat op 18,3 miljard. "Bovendien mogen we nooit uit het oog verliezen dat België als kleine, open economie één van de grootste begunstigden is van de interne markt. »

• Voor België is een conditionaliteitsmechanisme voor de rechtsstaat noodzakelijk. Sophie Wilmès preciseert: "Europa neem je met zijn waarden. Ik denk aan de waarden van de stichters, die worden opgesomd in het tweede artikel van het Verdrag betreffende de Europese Unie - met name vrijheid, gelijkheid, democratie, de rechtsstaat... We moeten deze waarden niet alleen omarmen als we het hebben over toetreding tot de EU. Ze moeten ons altijd leiden." Het belang van de bescherming van de financiële belangen van de EU en het belang van de eerbiediging van de rechtsstaat zal daarom worden benadrukt door de invoering van een conditionaliteitsbepaling ter bescherming van de begroting en het herstelplan. In dit verband zal de Commissie in geval van niet-naleving maatregelen kunnen voorstellen die door de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen kunnen worden goedgekeurd. De Europese Raad zal snel op deze kwestie terugkomen.

Wat Next Generation EU betreft, daar blijft het oorspronkelijke bedrag van 750 miljard euro ongewijzigd. Een bedrag dat uiteindelijk is opgesplitst in 390 miljard euro aan subsidies en 360 miljard euro aan leningen. Premier Wilmès: "Het klopt dat de voorstellen van de Commissie zijn aangepast om tot een akkoord te komen. Het blijft een evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid, wat België altijd heeft verdedigd.”  Dit herstelplan zal in de tijd worden gespreid volgens het volgende principe: 70% vanaf 2021, 30% in 2023. De middelen zullen worden vrijgemaakt in functie van de vermindering van het BBP. Het belangrijkste onderdeel van dit herstelplan is de RRF  (Recovery and Resilience Facility). Het gaat om 672,5 miljard euro, verdeeld in 53% leningen en 47% subsidies. Tenslotte zal een beheersmechanisme worden ingesteld om het juiste gebruik van de subsidies te kunnen controleren.