Antwoord op parlementaire vragen over de Covid-19 crisis en de aanpak van de regering

Alleen het gesproken woord telt.

Dank u voor uw vragen, die ik zo dadelijk zal beantwoorden.

Zoals ik de afgelopen weken in andere toespraken heb gedaan, zal ik allereerst namens iedereen hier de vele mensen bedanken die zich onvermoeibaar inzetten om levens te redden en ons land draaiende te houden.

Dank ook aan degenen die - met respect voor de moeilijke inperkingsmaatregelen – waken over het welzijn van iedereen.

Onze gedachten gaan ook uit naar de meest kwetsbaren onder ons voor wie deze periode nog een extra beproeving is.

Ik wil ook natuurlijk, uit naam van de regering, en zeker ook van dit parlement, onze oprechte deelneming betuigen aan wie in deze moeilijke tijden een geliefde heeft verloren.

Vandaag, volgens de laatste informatie, zijn 24.983 mensen positief getest op Covid-19, 5.590 mensen zijn opgenomen in het ziekenhuis, inclusief 1.285 op de intensive care.

Helaas zijn er tot nu ook 2.523 bevestigde overlijdens.

Het melden van het aantal sterfgevallen leidt soms tot vergelijkingen tussen landen. In dit verband is voorzichtigheid geboden.

In de eerste plaats omdat het in essentie afbreuk doet aan het menselijke en psychologische aspect van een overlijden. Achter elk cijfer zit een leven dat verloren is en een familie die lijdt.

Ten tweede omdat door de manier waarop de verschillende landen rapporteren, het vaak moeilijk vergelijken is.

Het is zo dat we niet allemaal op hetzelfde moment op dezelfde manier getroffen worden.

Bovendien moet worden opgemerkt dat sommige landen alleen melding maken van de overlijdens in de ziekenhuizen (en dus niet in rust- en verzorgingstehuizen);

• Anderen melden alleen bevestigde Covid-gevallen.
• Nog anderen maken alleen melding van sterfgevallen die uitsluitend toe te schrijven zijn aan Covid-19 en sluiten dus gevallen van co-morbiditeit uit.

In België zijn we maximaal transparant door het totale aantal sterfgevallen te melden, dus ook die in de in rust- en verzorgingstehuizen, en verdachte gevallen van het moment dat de informatie ons bereikt. En zonder patiënten met andere reeds bestaande ziekten uit te sluiten.

Het is waar dat dit een sterke invloed heeft op de cijfers. Maar nogmaals, als we het over de cijfers hebben, laten we dan niet vergeten dat er achter al die cijfers mensenlevens schuil gaan, en ik denk dat dit het belangrijkste is om in gedachten te houden.

Om uw vraag over de coördinatie te beantwoorden, mijnheer Calvo, weet u - zoals ik al heb gezegd - dat coördinatie essentieel is om te kunnen slagen.

We weten dat België institutioneel gezien een bijzonder complex land is en dat het gefragmenteerd in verschillende bevoegdheidsniveaus. Alleen door samen te werken, alle bevoegdheidsniveaus samen in dezelfde richting, zullen we slagen. Daar ben ik van overtuigd.

Dat overleg zien we vandaag in verschillende vormen: in interministeriële conferenties, in werkgroepen met deskundigen van de federale regering en de deelstaten, zoals in de RMG, in het Overlegcomité, in de Nationale Veiligheidsraad uitgebreid met de ministers-presidenten, en in de vele ad hoc contacten bij concrete en dringende problemen.

De gewesten en gemeenschappen hebben onlangs ook de gelegenheid gehad om elkaar te ontmoeten om bijvoorbeeld de aanpak van de paasvakantie in het onderwijs te bespreken. Maar niet alleen dat. En natuurlijk, ze kunnen altijd samenkomen om hun inspanningen te coördineren in materies  waarvoor de federale overheid niet bevoegd is.

Dinsdagavond werden we door de Waalse minister-president gevraagd naar de situatie van de rust- en verzorgingstehuizen in Wallonië, die geconfronteerd worden met concrete problemen in de strijd tegen het coronavirus.

De federale regering heeft onmiddellijk en zonder aarzeling gereageerd. Dat is niet meer dan normaal.

Gisteren hebben we bijvoorbeeld bekeken hoe we - via Defensie en haar militairen - eenmalig steun kunnen verlenen aan de rusthuizen die problemen hebben, in afwachting van een meer structurele oplossing vanuit de deelstaten.

Het Waalse Gewest verfijnt momenteel de lijst van zijn noden.

Er worden ook contacten gelegd met de Vlaamse en het Brusselse deelstaten om een overzicht te krijgen van de noden en de beschikbare middelen zo goed mogelijk te verdelen.

We hebben hier morgen een OCC over.

U moet ook weten dat er vanmorgen andere bijeenkomsten waren, interministeriële conferenties volksgezondheid. De kwestie van de zuurstof in de woonzorgcentra werd besproken, met extra ondersteuning vanuit het ziekenhuis. En ook om u erop te wijzen dat het niet correct is om te zeggen dat ziekenhuizen zuurstofapparatuur van woonzorgcentra hebben opgeëist, want dit gaat niet over hetzelfde. Minister Maggie de Block informeerde me hierover tijdens de plenaire vergadering.

Dus, zoals u weet, werken we parallel aan dit alles. Met name aan de levering van apparatuur. De levering van bescherming, de levering van medische apparatuur, maar ook van geneesmiddelen.

Er is veel discussie over de kwestie van het wijdverbreide dragen van maskers. Zowel in België als in het buitenland.

Er wordt mij gevraagd naar het gebruik van mondmaskers, waarover veel wordt gediscussieerd. In België, maar niet alleen in België. Ook in het buitenland.

Zoals u weet, zijn de aanbevelingen die wij sinds het begin van de crisis hebben gedaan, gebaseerd op het advies van de WHO, dat door de wetenschappelijke experts van de Risk Management Group als basis wordt gebruikt.

Het is waar dat de WHO deze week opnieuw haar aanbeveling om mondmaskers niet algemeen te gaan gebruiken, heeft bevestigd.

En in dit stadium heeft de RMG het algemene gebruik van maskers niet aanbevolen, noch aangeraden om ze te verplichten. Hij heeft het natuurlijk ook niet verboden of geweigerd, zoals ik in uw vraag heb gehoord. Niemand heeft dit geweigerd.

De FOD Volksgezondheid heeft op de avond van 17 maart ook een tutorial op de sociale media geplaatst voor wie een masker wil maken.

De RMG waarschuwt echter voor het valse gevoel van totale veiligheid dat wordt veroorzaakt door het dragen van een masker, zeker als het niet in overeenstemming met de aanbevelingen of op de juiste manier wordt gebruikt.

De RMG herinnert er ook aan dat inperkingsmaatregelen, social distancing en handen wassen vandaag de meest efficiënte beschermingsmaatregelen zijn.

Alle aanbevelingen worden uiteraard voortdurend geëvalueerd.

Maar het is natuurlijk volkomen legitiem, zoals ik vorige week al zei, en zelfs aanbevolen om zichzelf, zoals al eerder is gezegd, te beschermen door social distancing, zelfbeschermings-maatregelen en  technische maatregelen die geval per geval worden bekeken. En om dit te doen, is continue informatie over "best practices" essentieel.

Daarom hebben we de Risk Management Group gevraagd een specifieke werkgroep op te richten om deze kwestie opnieuw aan te pakken en we verwachten zo snel mogelijk een reactie van deze groep.

We moeten de kwestie van het dragen van een masker zeker ook integreren in de exit strategy die de GEES nu bekijkt.

Uiteraard zal de bevolking onmiddellijk geïnformeerd worden als er nieuws is of als er nieuwe nationale wetenschappelijke aanbevelingen worden gedaan.

Zoals u ziet, stoppen we al onze energie in het beheer van de crisis. Het redden van levens blijft onze prioriteit. Het is ook onze verantwoordelijkheid om ons voor te bereiden op de toekomst.

Daarom is, zoals ik u vorige week in deze plenaire vergadering al had aangekondigd, afgelopen maandag een groep van tien deskundigen opgericht met als doel een strategische visie te ontwikkelen om de periode van versoepeling van de maatregelen in de strijd tegen het Coronavirus te begeleiden.

We weten het, de terugkeer naar de normaliteit kan alleen gradueel gebeuren.

De Exit Strategy Expert Group zal analyses en aanbevelingen geven om ons te begeleiden bij de beslissingen die we moeten nemen.

De GEES is samengesteld uit voornamelijk mensen uit de gezondheidzorg. Dat geeft toch een indicatie van het werk dat ze moeten doen. Zij worden in hun denkproces gesteund door mensen uit de sociale, institutionele en economische wereld.

Ik benadruk dat het hier niet gaat om een groep politici of mensen die geacht worden een bepaalde groep of sector te vertegenwoordigen.

Alle leden brengen hun expertise binnen hun eigen vakgebied in en zonder twijfel ook hun ervaring, maar ook bepaalde gevoeligheden. Zij hebben allemaal de wil om samen na te denken over de moeilijke kwestie van de geleidelijke afbouw. Dit in al deze aspecten en uiteraard met de focus op de mensen.

Bovendien staat het de GEES geheel vrij om zijn eigen advies in te winnen, om deskundigen van allerlei aard of actoren in het veld, uit alle sectoren, te raadplegen om hun denkwijze te verrijken.

De eerste bijeenkomst van de GEES heeft al plaatsgehad. Ze zullen nu elke weekdag vergaderen. We verwachten komende dinsdag hun eerste verslag.

In elk geval zullen, zoals tot nu het geval was, de beslissingen uiteindelijk altijd moeten worden genomen in de Nationale Veiligheidsraad, waar onder anderen ook de ministers-presidenten van de deelstaten zijn vertegenwoordigd.

Wat betreft de vraag over het herstel. We lazen deze week de gezamenlijke presentatie van het Federaal Planbureau en de Nationale Bank over de conclusies van een scenario. Een scenario dat is ontwikkeld op basis van verschillende aannames. Het is dus geen voorspelling maar een scenario, ik denk dat enige duiding op zijn plaats is.

Dit scenario leidt dit jaar in feite tot een daling van de groei met 8%, wat resulteert in een nominaal tekort van 7,5% van het bbp en een schuld van 115% van het bbp in 2020.

Het is duidelijk dat de sociaal-economische situatie na de coronaviruscrisis in de wereld en ook in België voor iedereen zeer moeilijk te overwinnen zal zijn.

En zoals ik al heb kunnen zeggen, is het waar dat er een voor en na covid-19 zal zijn. Zowel in de manier waarop we naar onze relatie met anderen kijken, als in de manier waarop we kijken naar hoe we onze samenleving moeten opbouwen. Voor mij is dit duidelijk. En de kwestie van de economische heropleving of de ontplooiing of herschikking, zoals we het zouden willen noemen, zal inderdaad een overheersende rol spelen in deze reflectie, zowel op Belgisch niveau als op Europees en internationaal niveau. En al deze zeer strategische vragen, althans op Belgisch niveau, moeten, denk ik, niet op deze manier worden besproken, maar in de schoot van een regering met volheid van bevoegdheid alsook binnen het parlement, als het gaat om fundamentele keuzes voor de toekomst van ons land.

Ten opzichte van de vragen over Europa. Het is waar dat de uitzonderlijke situatie een collectieve inspanning is van de lidstaten en de verschillende Europese instellingen.

We weten wel dat er ook op Europees niveau een drieledige strategie is.

Bovendien is er natuurlijk de Green Deal. We weten dat de Green Deal altijd al geconcipieerd is als een opportuniteit, een steun voor onze economie. We hebben al veel mogelijkheden gehad om hierover te spreken.

Maar de drieledige strategie gaat over:

1. De ondersteuning en herfinanciering van nationale stelsels van tijdelijke werkloosheid en deeltijds werken. Dat is het mechanisme SURE. Dit garandeert een leningsregeling van 100 miljard euro.
2. Er zijn ook via de Europese Investeringsbank garanties ten bedrage van 200 miljard euro voor bedrijven, met name aan de KMO’s.
3. En er is ook het Europees Stabiliteitsmechanisme. Dus het EMS met een bedrag, een vuurkracht van 410 miljard euro.

De Eurogroep komt nog vanavond opnieuw bijeen. En hoewel er al vooruitgang is geboekt met de voorwaarden voor het gebruik van het ESM, zijn er nog steeds, het is waar, struikelblokken.

Toch weten we dat als we een Europees land steunen dat kwetsbaar is, we Europa in zijn geheel ondersteunen. En dat is onze mening in dit verhaal.

En gezien de ernst van de crisis is het inderdaad hoog tijd dat er een akkoord wordt bereikt.

Dank u.